از چه راه هایی می‌توان برای شکایت و مطالبه چک اقدام کرد؟
یکی از ویژگی های دادخواست مطالبه وجه چک این است که دارنده چک می‌تواند مطابق قانون قبل از رسیدگی ماهیتی نسبت به موضوع وجه چک از دادگاه درخواست تامین خواسته نماید بدین معنی که قبل از صدور رای، اموال صادرکننده چک و یا ضامن آن را توقیف نماید. توقیف اموال برابر قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی صورت می‌پذیرد. اما نکته ای که در تامین خواسته می‌بایست مد نظر قرار گیرد آن است که دارنده چک می‌بایست ظرف 15 روز نسبت به وصول چک اقدام نماید و به بانک صادر کننده چک مراجعه کرده و در صورت عدم موجودی گواهی عدم پرداخت دریافت نمایند و ظرف یک سال نسبت به مطالبه وجه آن از طریق دادگاه اقدام نماید که در این صورت استفاده از امتیاز تامین خواسته مجاز خواهد بود.
چگونگی طرح دعوای مطالبه وجه چک علیه صادر کننده
دارنده چک از سه طریق ذیل می‌تواند علیه صادرکننده برای مطالبه مبلغ چک، دعوا اقامه نماید:
- شکایت کیفری: شکایت کیفری علیه صادر کننده هنگامی امکان پذیر است که دارنده چک نزد مراجع قضایی، علیه صادر کننده شکایت نماید و این شکایت باید در مهلت های ذکر شده در ماده 11 قانون صدور چک به عمل آید برابر با این ماده، در صورتی که دارنده چک تا شش ماه از تاریخ صدور چک برای وصول آن به بانک مراجعه ننماید یا ظرف شش ماه از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت شکایت ننماید دیگر حق شکایت کیفری نخواهد داشت لازم به ذکر است که چک وعده دار و چک امانی قابلیت شکایت کیفری را ندارند. برای تشخیص این که چه کسی اولین بار برای وصول وجه چک به بانک مراجعه کرده است بانک ها مکلفند به محض مراجعه دارنده ی چک، هویت کامل و دقیق او را در ثبت چک با ذکر تاریخ قید نمایند لذا کسی که چک پس از برگشت از بانک به وی منتقل گردیده حق شکایت کیفری نخواهد داشت مگر آن که انتقال آن قهری باشد.
- از طریق اجرای ثبت: دارنده برای وصول وجه چک می‌تواند از طریق اداره ثبت اسناد نیز اقدام نماید چرا که مطابق قانون صدور چک، چک های صادر شده اسناد لازم الاجرا محسوب می گردند، بنابراین می توان بدون مراجعه به دادگاه، تقاضای رسیدگی به وجه چک پرداخت نشده را به اداره ثبت اسناد ارائه داد. مطابق ماده 2 قانون صدور چک، شرط اولیه و اساسی وصول چک به شیوه ثبتی، این است که چک باید عهده یکی از بانک های مجاز کشور صادر شده باشد. یعنی تنها چک هایی را می‌توان به شیوه ثبتی استرداد نمود که وجه چک توسط بانک پرداخت گردد.
- از طریق طرح دعوا و مراجعه به دادگاه حقوقی: اقامه دعوای مدنی در دادگاه به تبعیت دعوی جزایی ممکن و میسر است هر گاه به علتی اقامه دعوی تبعی در دادگاه ممکن نباشد دارنده می‌تواند مستقلا، در دادگاه اقامه دعوای حقوقی را اقامه نماید. ماده 15 قانون صدور چک به دارنده حق داده است که وجه چک و ضرر و زیان خود را در دادگاه کیفری مطالبه کند. در چنین صورتی دادگاه کیفری صلاحیت رسیدگی و صدور حکم را خواهد داشت بدون آن که میزان مبلغ چک تاثیری در صلاحیت دادگاه بگذارد. رسیدگی به این دعوی مطابق مقررات عام قانون آیین دادرسی کیفری و مدنی خواهد بود در صورتی که مرجع کیفری قبلا تامین لازم را به صورت وجه الضمان یا ضمانت نامه بانکی موضوع ماده 18 قانون صدور چک اخذ کرده باشد تامین خواسته چک از اموال متهم جایز نیست. اقامه دعوی حقوقی به صورت مستقل در یک صورت نیز میسر است و آن در صورتی است که چک پس از رسیدگی کیفری قابلیت تعقیب جزایی را نداشته باشد و قرار موقوف یا منع تعقیب جزایی متهم صادر شده باشد و یا اینکه مهلت های قانونی سایر شرایط مذکور در قانون صدور چک از طرف دارنده رعایت نشده باشد اما چون اقامه دعوای جزایی و صدور اجرائیه فقط علیه صادر کننده میسر است.
مدارک لازم برای مطالبه وجه چک از طریق ثبت اسناد
- اصل و فتوکپی برابر با اصل شده چک برگشتی و گواهی عدم پرداخت آن
- مدارک هویتی متقاضی
- بایستی مطابقت امضای صادر کننده با نمونه آن، توسط بانک در گواهی عدم پرداخت قید گردد.
- دریافت فرم تقاضای صدور اجراییه چک از اداره ثبت و تکمیل آن
نکات مهم در مطالبه چک
در فرآیند توقیف اموال خوانده یا همان صادرکننده چک از طریق دادگاه، اگر اموال غیرمنقول و منقول دارای سند به نام خود شخص خوانده باشد، به صورت فوری توقیف می‌گردد. اما در صورتی که سند آن اموال به نام یکی از اقوام شخص خوانده باشد و یا سند رسمی نداشته باشد، قابل توقیف نیست. اما با ارائه قولنامه و یا دلایلی مانند وجود شاهدان تحت شرایطی می‌توان وارد فرآیند فروش یا مزایده شد. این شرایط به شرح زیر هستند:
- در چکی که مبلغ عددی با حروفی آن یکسان نیست، مبلغ کمتر ملاک قرار می‌گیرد، مگر درصورت دلیل یا شاهدی مثل وجود قرارداد.
- اولین نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که دادگاه صالح برای رسیدگی، در شهر محل برگشت زدن چک می‌باشد.
- دلایل اصلی برای ارائه دادخواست مطالبه وجه چک، اصل و یا کپی چک و نیز گواهی عدم پرداخت است.
- در متن دادخواست، می‌بایست شماره چک، نام و کد بانک، شعبه صادر کننده و مبلغ خواسته مشخص باشد.
مطالبه وجه چک توسط شخص ثالث
یکی از مسائلی در مورد دعوی مطالبه وجه چک و نیز وصول چک برگشتی بسیار مهم است، بحث انتقال چک به شخص ثالث است. انتقال چک به شخص ثالث از طریق پشت نویسی یا ظهرنویسی چک انجام می‌دهد. در واقع دارنده چک با پشت نویسی چک، آن را به شخص ثالث یا ذینفع دیگر انتقال می‌دهد. البته از ابتدای سال 1400 مسئله پشت نویسی دیگر اعتبار ندارد و باید مشخصات ذینفع جدید در سامانه صیاد ثبت شود.
- به هر حال با انتقال چک به شخص ثالث، هم صادر کننده و هم دارنده اول چک مسئولیت تضامنی در وصول چک دارند. به این معنا که شخص ثالث با طرح دعوی مطالبه وجه می‌تواند کل مبلغ چک را از هر کدام از این اشخاص وصول کند.
- شخص انتقال دهنده چک، دارای مسئولیت حقوقی است. اما صادر کننده چک هم مسئولیت حقوقی و هم مسئولیت کیفری دارد.
نظرات کاربران (0) ارسال نظر