چالش‌ها و آینده سرویس جستجوی هوشمند وب سایت‌ها

موتور جستجوی هوشمند، ابزار جستجو و کاوش درون هر وب‌سایت است که به فناوری هوش مصنوعی مجهز شده است و به کاربر یک وب‌سایت کمک می‌کند تا جستجویی دقیق‌تر در محتوای سایت داشته و پیشنهادهای شخصی‌سازی‌شده دریافت کند. این ابزارهای جستجو به وسیله قابلیت‌هایی که هوش مصنوعی و ابزارهای جانبی آن (یادگیری ماشین، فرایند زبان طبیعی و غیره) دارند، به گونه‌ای فعال و هدفمند با جستجوهای کاربران برخورد می‌کنند و پیشنهادهایی بر اساس تحلیل رفتار گذشته کاربر به وی ارائه می‌کنند. این رویکرد فناورانه در کنار مزایای چشمگیری که دارد، چالش‌هایی را نیز برای فعالان صنعت دیجیتال مارکتینگ به همراه دارد. همچنین در حوزه فناوری همواره این پرسش مطرح می‌شودکه گام بعدی ارتقای این تکنولوژی چیست و استفاده از هوش مصنوعی در فرایندهای جستجو به کدام سو خواهد رفت. در این نوشته قصد داریم به این پرسش‌ها بپردازیم:

چالش‌های موتورهای جستجوی هوشمند

در حال حاضر، کارشناسان حوزه هوش مصنوعی، در زمینه موتورهای جستجوی هوشمند با شماری مساله کلیدی و چالش بنیادین روبرو هستند که برخی از مهمترین آن‌ها بدین‌ترتیب‌اند:

حفظ حریم خصوصی: موتورهای جستجو مبتنی بر AI حجم نسبتا وسیعی داده را از کاربران یک وب‌سایت، گردآوری و تحلیل می‌کنند تا نتایج جستجوی شخصی‌سازی‌شده‌ای را به آنان ارائه دهند. این گردآوری وسیع داده، نگرانی‌هایی را درباره حریم خصوصی کاربران پدید آورده است. برای نمونه این امکان وجود دارد که این موتورهای جستجو اطلاعات حساسی را بدون اجازه و رضایت کاربران گردآوری و برای تبلیغات هدفمند و آزاردهنده و یا اهداف نامناسب دیگر استفاده کند. نکته کلیدی، برقراری تعادل میان میزان شخصی‌سازی و حفظ حریم خصوصی کاربران است.

مقابله با اطلاعات نادرست: الگوریتم‌های هوش مصنوعی، به پایگاه‌های داده و اطلاعات برای آموزش دیدن وابسته‌اند. حال اگر این اطلاعات دارای سوگیری و خطاهای محتوایی باشد، نتایج عرضه‌شده به کاربران هم دارای سوگیری خواهد بود. برای نمونه موتور جستجو ممکن است گروه خاصی از محتوا یا محصولات را به نسبت بیشتری به نمایش درآورد که به سود شرکت آسیب بزند. از همین رو، بسیار مهم است که اطلاعات عرضه‌شده به موتور جستجو، با دقت بالایی درستی‌آزمایی شود.

بهبود دقت جستجو: ابزارهای جستجوی هوشمند طراحی شده‌اند برای اینکه نتایج مرتبط با خواست کاربر را ارائه دهند؛ اما درک چارچوب نیاز و خواست اصلی کاربر که در پس جستجوی او قرار دارد، اهمیت زیادی دارد. عبارت‌های جستجوشده ممکن است آن نیاز اصلی را به خوبی نمایش ندهند و در نتیجه منجر به نتایج جستجویی با دقت پایین شوند. یکی از مهمترین اهداف و چالش‌های توسعه الگوریتم‌های هوش مصنوعی در موتورهای جستجو، رسیدن به پس‌زمینه فکری و اهداف کاربران به عنوان یکی از کارکردهای کلیدی این ابزارهاست.

چشم‌انداز آینده ابزارهای جستجوی هوشمند

گام بعدی موتورهای جستجوی هوشمند چه خواهد بود و این ابزارها چه قابلیت‌هایی خواهند داشت؟ چند نمونه از افق‌های احتمالی پیش روی این فناوری، مواردی از این دست خواهند بود:

جستجوی صوتی: در حال حاضر عمده تمرکز موتورهای جستجو مبتنی بر هوش مصنوعی، بر روی متن است. اما با توجه به رشد جستجوی صوتی، این ابزارها هم در آینده به گونه‌ای طراحی می‌شوند که بتوانند صدای کاربر را شنیده، تبدیل به متن کرده و سپس جستجو را بر اساس آن انجام دهند. یک مرحله پس از این، ادغام موتورهای جستوی صوتی، با دستیاران صوتی مانند سیری، گوگل اسیستنت و الکسا آن هم در سخت‌افزارهای متنوع خواهد بود. مهمترین نمونه آن، خانه‌های هوشمند و اینترنت اشیا هستند. برای نمونه شما در تلفن همراه خود یک موسیقی را جستجو می‌کنید و آن را برای ساعت ورودتان به خانه به دستیار صوتی، منتقل می‌کنید. زمانی که به خانه می‌رسید، دستگاه پخش موسیقی که به اینترنت و دستیار صوتی شما متصل است، آن آهنگ را پخش خواهد کرد.

توسعه درک زبانی: فرایند تحلیل زبان طبیعی NLP در آینده، توسعه بیشتری پیدا خواهد کرد و موتورهای جستجوی هوشمند با خطای کمتر و با شناخت عمیق‌تری، درخواست‌ها و نیازهای کاربران را دریافته و به جستجوهای آنان پاسخ خواهند گفت. این در کنار هر چه بیشتر شخصی‌سازی‌شدن نتایج مانند موقعیت جغرافیایی، پس‌زمینه اجتماعی و سنی کاربر و دیگر عوامل فردی مرتبط خواهد بود.

جستجوی تصویری: با توجه به ورود سریع هوش مصنوعی به حوزه تصویر و بینایی ماشین (machine vision)، به زودی شاهد امکان جستجو به کمک تصاویر یا ویدئوها (Visual and multimodal search) خواهیم بود. این بدان معناست که شما می‌توانید ویدئویی را در بخش سرچ یک فروشگاه اینترنتی وارد کنید و از آن بخواهید شبیه‌ترین کفش موجود به آنچه در ویدئو هست را برای فروش نمایش دهد.

ادغام با واقعیت افزوده و واقعیت مجازی: با گسترش روزافزون واقعیت مجازی virtual reality (VR) و واقعیت افزوده augmented reality (AR، جستجو با هوش مصنوعی نیز به سوی ادغام با آن‌ها پیش خواهد رفت. برای نمونه کاربر در فضاهای واقعیت مجازی که در آن حضور دارد، اقدام به جستجوی اطلاعات به عنوان یک واقعیت افزوده می‌کند.

شفاف‌سازی عملکرد موتورهای جستجوی هوشمند: با توسعه هر چه بیشتر کاربرد موتورهای جستجوی هوشمند، بحث شفافیت و چالش‌های اخلاقی این ابزارها بیش از پیش مورد توجه قرار خواهد گرفت. در آینده الگوریتم‌ها، کاربرد داده‌های گردآوری‌شده و سیاست‌های محرمانگی اطلاعات شفاف‌تر خواهد شد و روش‌هایی برای نظارت بر درستی اطلاعات و سوگیری‌زدایی از آن‌ها به کار گرفته می‌شود.

اکنون و آینده ابزارهای جستجوی هوشمند در ایران

فناوری هوش مصنوعی به گونه‌ای پرشتاب در جهان و در ایران در حال پیش رفتن است. برای نمونه فناوری موتور جستجوی هوشمند، اکنون توسط شرکت هوش مصنوعی دلفین با نام تجاری اورکا، تولید و به بازار عرضه شده است. سرویس جستجوی هوشمند اورکا علاوه بر دارا بودن همه امتیازهای فناوری هوش مصنوعی، متناسب با دستور زبان فارسی و پیچیدگی‌های لحنی و بیانی این زبان ساخته شده است. در نتیجه وب‌سایت‌های ایرانی برای مخاطب فارسی‌زبان خود به اورکا بیش از نمونه‌های خارجی می‌توانند اتکا کنند. برای استفاده از دموی اورکا و گفتگو با کارشناسان فنی اورکا، به وبسایت این محصول دانش‌بنیان ایرانی سر بزنید.