چند نوع دزدی وجود دارد؟

چکیده : اهمیت دانستن تفاوت سرقت تعزیری و حدی در میزان مجازات و روند رسیدگی می باشد.

سرقت یکی از شایع‌ترین جرائم موجود در جوامع است که به صورت‌های گوناگون رخ می‌دهد. در قانون مجازات اسلامی ایران، دو نوع سرقت معرفی شده است. سرقت حدی و سرقت تعزیری. هر کدام از این سرقت‌ها تعریف و مجازات خاص خود را دارند. در ادامه به معرفی این دو و تفاوت‌های میان آن‌ها خواهیم پرداخت.

سرقت در قانون مجازات

قانون مجازات اسلامی در ماده 267، سرقت را به معنی ربودن مال دیگری معنی کرده است. بنابراین برای اینکه سرقتی واقع شود، فرد باید مالی که متعلق به دیگری است را بدون اجازه و پنهانی بردارد. دو نوع سرقت وجود، سرقت حدی و سرقت تعزیری.

تعریف سرقت حدی

سرقت حدی به سرقتی گفته می‌شود که مجازات آن اجرای حد است. یعنی مجرم مشمول یکی از مجازات‌های قطع دست و پا، اعدام و حبس ابد خواهد شد. شرایط سرقت حدی از دین اسلام گرفته شده و مجازات آن نیز توسط قرآن تعیین شده است. از آن جایی که سرقت حدی مجازات سنگینی در پی دارد، برای به وقوع پیوستن آن نیاز به 14 شرایط دارد. اگر همه این شرایط با هم رخ داده باشند، سرقت حدی است.

سرقت حدی خود شامل دو نوع است:

1. راهزنی

بر اساس ماده 281 قانون مجازات اسلامی، راهزنان، سارقان و قاچاقچیانی که با سلاح راه را بر مردم می‌بندد و آسایش آ‌ن‌ها را سلب می‌کنند و مخل نظم و امنیت کشور هستند، محاربند.

2. سرقت با شرایط 14 گانه

برای اینکه یک سرقت مشمول مجازات حد شود، باید این شرایط را داشته باشد.

1. چیزی که ارزش اقتصادی داشته باشد را بدزد.
2. مال در جایی باشد که حرز است یعنی هرکسی به آن دسترسی ندارد.
3. او حرز را بشکند.
4. مال را از حرز خارج کند.
5. سرقت به صورت مخفیانه و پنهانی باشد.
6. پدر یا جد پدری صاحب مال این کار را انجام نداده باشد.
7. ارزش مال دزدیده شده معادل چهار و نیم نخود طلای مسکوک باشد.
8. مال سرقت شده جزو اموال دولتی یا عمومی و وقفی نباشد.
9. سرقت در زمان قحطی نباشد.
10. صاحب مال از سارق شکایت کرده باشد.
11. قبل از اثبات جرم سارق، شاکی او را نبخشیده باشد.
12. قبل از اثبات سرقت، مال به صاحبش برنگشته باشد.
13. قبل از اثبات سرقت، سارق مال را مالک نشده باشد.
14. مال سرقت شده جزو اموالی دزدی یا مغضوب نباشد.

مجازات سرقت حدی

مجازات سرقت حدی در قانون به شرح زیر است:

1. در بار اول سرقت، قطع چهار انگشت دست راست.
2. در بار دوم، قطع پای چپ از پایین برآمدگی به طوری که نصف قدم آن باقی بماند.
3. مرتبه سوم، حبس ابد.
4. در مرتبه چهارم، اعدام.

تعریف سرقت تعزیری

تعزیر به معنای تادیب و تعظیم است. در قانون مجازات اسلامی، تعزیر مجازاتی است که برای جرایم مادون حد اجرای می‌شود. مجازات تعزیری توسط قانون مشخص می‌شود و درجه آن بستگی به جرم انجام شده دارد.

سرقت‌های تعزیری به تمامی سرقت‌هایی که شرایط سرقت حدی را ندارند، گفته می‌شود. سرقت‌های تعزیری خود به دو نوع تقسیم می‌شوند:

سرقت‌های تعزیری مشدد

اگر سرقت همراه برخی اعمال باشد که در قانون ذکر شده، سرقت تعزیری مشدد است. این عوامل عبارتند از:

1. سرقت مسلحانه همراه با آزار و اذیت
2. سرقت دارای شرایط پنجگانه:

• سرقت در شب باشد.
• سارقین بیشتر از یک باشند.
• یکی از آن‌ها سلاح گرم به همراه داشته باشد.
• سارقین از دیوار بالا رفته و حرز را بشکنند.
• در حین سرقت اقدام به اذیت و آزار و تهدید کرده باشند.)

1. سرقت مسلحانه گروهی در شب
2. راهزنی (در این نوع راهزنی برخلاف نوع حدی آن، باعث ایجاد اختلال در نظم و امنیت کشور نمی‌شود و محارب محسوب نخواهند شد.)
3. سرقت وسایل عمومی

سرقت تعزیری ساده 

سرقتی که هیچ‌کدام از موارد بالا را نداشته باشد، سرقت تعزیری ساده است.

تفاوت سرقت حدی و تعزیری

سرقت حدی و تعزیری از جهات مختلفی با هم تفاوت دارند. انواع تفاوت سرقت تعزیری و حدی عبارتند از:

سرقت‌های حدی توسط شرع و قرآن به وجود آمده است، در حالی که سرقت‌های تعزیری را قانونگذار بر اساس شرایط و مصلحت جامعه تعیین کرده است. چگونگی انجام سرقت حدی و تعزیری با هم متفاوت است. برای سرقت حدی همیشه باید 14 شرایط ذکر شده وجود داشته باشد و مجازات آن‌ها نیز برای همه یکسان است. اما سرقت تعزیری شرایط و انواع مختلفی داشته و مجازاتش را می‌توان با توجه به شرایط مجرم کم یا زیاد نمود.

با توجه به اینکه مجازات سرقت حدی توسط دین و شرع مقدس تعیین شده، قابل تغییر یا تبدیل شدن نیست. اما در سرقت‌های تعزیری قاضی می‌تواند با توجه به شرایط مجرم، نوع مجازات را تغییر دهد. مجازات سرقت حدی، قابل تخفیف نیست و قاضی نمی‌تواند هیچ دخل و تصرفی کند. اما در سرقت تعزیری قاضی می‌تواند این کار را به صلاحدید خود انجام دهد.

در سرقت‌های تعزیری، اگر جرم ثابت شده و قرار مجرمیت متهم صادر شده باشد، در صورتی که مال دزدیده شده کمتر از 20 میلیون باشد و متهم نیز سابقه کیفری نداشته باشد، شاکی می‌تواند متهم را ببخشد. ول در سرقت حدی، زمانی که جرم اثبات شد و قرار مجرمیت متهم نیز صادر کشت، رضایت شاکی تاثیری در بخشیده شدن مجرم ندارد.

در سرقت تعزیری، عدم وجود سابقه کیفری می‌تواند منجر به بخشیدن مجرم یا تخفیف مجازات او شود. ولی در سرقت حدی، عدم سابقه کیفری تنها در نوع مجازات آن تاثیر دارد. در سرقت تعزیری، شخصیت مجرم، وضع روحی و جسمی‌اش، زمان و مکان وقوع جرم در مجازات او تاثیر دارد. ولی در سرقت حدی تنها وجود شرایط 14 گانه برای اثبات جرم و مجازات آن کافی است.

برچسب ها : سرقت,دزدی,سرقت حدی,سرقت تعزیری